Bali – In de voetsporen van de Boeddha

Ik ben in Bali en het is 9 augustus, vandaag zal ik starten met een Vipassana meditatie.

Vipassana is een vorm van inzichtsmeditatie, een eenvoudige praktische remedie voor universele problemen. Deze meditatie is een proces van zelfobservatie met als doel de geest tot in de diepste lagen te zuiveren van negativiteit en onzuiverheden als woede, haat, hebzucht en angst. 

We worden opgehaald met een busje in Ubud om vanuit daar naar Bangli te reizen. Zodra we aankomen dienen we ons te melden bij Julia, een van de “old students”. Zij is hier om ons te ondersteunen en te begeleiden. We moeten alles inleveren wat een afleiding zou kunnen zijn, denk aan: je gsm, je laptop, boeken, e-reader, alles wat muziek kan maken, notitieboeken, je portemonnee (deze begrijp ik niet helemaal) en ja, ook mijn tarotkaarten moeten ingeleverd worden. We krijgen een briefing over de regels en planning in de eetzaal, we hebben overigens allen een eigen plaats met eigen bord en bestek en daaroverheen een theedoek en we kijken allen dezelfde kant op. Ik ervaar direct het “robot” gevoel.

We krijgen nog een heerlijk vegetarisch avondmaal en dan gaat de “noble silence” van start. Dit betekent niet spreken, niet tegen anderen en niet tegen jezelf. Uiteraard wordt er aangegeven dat als er werkelijk iets is, je mag spreken. De mannen en de vrouwen worden op dit moment ook gescheiden en er wordt een gordijn dichtgetrokken in de eetzaal. Het verblijf is overigens ook strikt gescheiden. We starten vervolgens meteen met de eerste avond meditatie in de Dhamma Hall. Ook hier heeft iedereen een vaste plaats, ik word als laatste naar binnen geroepen maar ben meteen enthousiast als ik zie dat ik helemaal achteraan zit. Fijn, zo heb ik mooi overzicht. Ik merk op dat de vertaling van de cursus ook in het Russisch is. Ik ben meteen geïrriteerd en vraag mij af waarom dit is. Moet ik nu serieus tien dagen lang deze cursus ook in het Russisch aanhoren? Dit is overigens niet het eerste oordeel dat ik heb hoor. En er zullen er nog vele volgen.

Dag 1

Ik hoor een dof geluid rond 04:00 uur in de ochtend. Aha, denk ik, dat is de gong! Gister vroeg ik nog aan Julia hoe ik wakker word zonder wekker of tijd. Julia gaf aan dat ik dit wel vanzelf zou merken. Nou, en of! Ik ben moe maar spring meteen uit bed en loop met mijn emmertje, iedereen heeft een emmertje gekregen voor je toiletspullen, richting de douche. Ik merk op dat het niet druk is, wat ik wel verwacht had met 21 vrouwen. Ik douche kort want ik voel mij niet op mijn gemak met ongeveer 10 bewegende spinnen boven mij. Ik poets mijn tanden en loop naar de Dhamma Hall. Ik ben ruim op tijd zie ik op mijn vertaal device, iets waar ik erg dankbaar voor ben want daardoor kan ik af en toe de tijd in de gaten houden. Ik zie overigens dat meer dan de helft van de vrouwen niet aanwezig is en waarschijnlijk nog slaapt. Er zijn een aantal meditatie uren die je in je kamer mag doen namelijk. En ik doe maar meteen de aanname dat 04:00 uur opstaan voor veel dames te vroeg is. De mannen zijn overigens allen aanwezig.  Ik ga op mijn plekje zitten in een kleermakerszit en sluit mijn ogen. En dan begint het, mijn gedachten schieten alle kanten op. Opeens zit ik in mijn verleden en moet ik denken aan de vele obstakels die ik overwonnen heb, dan ben ik weer bezig met mijn reisplanning, ik doe mijn ogen open en kan het niet laten om op mijn device te kijken, 04:45 uur. Jeetje zeg, wat gaat de tijd langzaam!  Oké, zeg ik in mijn gedachten; blijf in het hier en nu. Maar in het hier en nu kan ik toch niet verwerken of een planning maken, toch? Of is het juist in de stilte waar we ons antwoordt vinden en kan er juist dan healing plaatsvinden? Wow, deze discussie ga ik nu zeker met mijzelf aan want dit is mega interessant en zo krijg ik de tijd ook nog een beetje om. Oh nee wacht, dit is niet de bedoeling want mijn mind dwaalt weer af. Of is een discussie voeren met jezelf over het hier en nu wel toegestaan? Zo zie je maar, mediteren is nog niet zo makkelijk he?

Na ongeveer 10 minuten, waarvan ik echt dacht dat het zeker een half uur was, begint mijn ego weer naar de voorgrond te treden. Dus als ik niet in het verleden of in de toekomst mag denken, dan wordt het wel erg stil in mijn hoofd want ik merk op dat enkel in het hier en nu zijn een stuk rustiger is, kalm, bijna leeg eigenlijk. Jeetje, dat is ook best saai denk ik vervolgens. Of is dit mijn ego dat steeds meer angst voelt omdat hij/zij denkt dat hij/zij op deze manier straks niet meer de saboteur kan uithangen. Want hoe leger het hier wordt in mijn hoofd, hoe minder ik het ego nodig zal hebben? “Ah maak je maar niet druk”, zeg ik tegen mijn ego met zelfs een greintje medelijden, we zullen elkaar vast nog vaker tegenkomen hier.

Dag 2

Zodra ik wakker word besluit ik meteen om de meditatie van 13:00 uur in mijn eigen kamer te doen. Gister heb ik namelijk alle uren meegedaan in de Dhamma Hall, uiteraard vanwege mijn prestatiedrang, en ben ik tot de conclusie gekomen dat ik ongeveer 11 uur gemediteerd heb en kapot moe ben. Voordat ik naar de Dhamma Hall ga, loop ik eerst naar het bord met de planning en kijk meteen waar het mogelijk is om een aantal dutjes in te plannen want op deze manier ga ik dit niet volhouden. Ik zie dat ervan af 13:00 tot 14:30 zelf meditatie is, Yes!

Het eten is overigens erg goed, om 06:30 uur is er ontbijt met standaard pap, havermout, fruit en iets van kokospudding. En om 11:00 uur is er altijd warm eten, alles is vegetarisch overigens. Na de avond meditatie besluit ik naar de teacher te gaan, er is telkens een teacher aanwezig tijdens alle meditaties. Als je vragen hebt mag je die stellen of je mag je opgeven voor het dagelijks interview van 12:00 tot 13:00 uur. Op dit moment, dag 2, heb ik dus al in mijn hoofd zitten dat het boeddhisme eigenlijk inhoudt dat je vooral veel moet mediteren, bewust in het hier en nu dient te zijn en dus doen of de rest niet bestaat. Lekker alle andere zaken onder het tapijt vegen dus. Waarom ben ik eigenlijk hier bedenk ik mij opeens? De teacher geeft aan dat ik niet te veel moet analyseren maar vooral mag observeren. Ze geeft aan dat er elke dag steeds meer informatie verstrekt zal worden tijdens de avondcursus.  En ja hoor, nog geen paar uur later tijdens de cursus die gegeven wordt door S.N. Goenka, Satya Narayan Goenka beter bekend als S.N. Goenka, een leraar in de vipassanameditatie, hoor ik hem praten over hoe ziek onze geest eigenlijk is en hoe ons ego hoogstwaarschijnlijk al vanaf dag 1 aan het steigeren is.  Aha, eureka! Het is natuurlijk mijn ego dat zegt dat dit hele boeddhistische gebeuren nergens over gaat.

Dag 3

Ik besluit iets langer te blijven liggen maar zonder wekker of tijd vind ik het lastig om te bepalen tot hoelang ik kan blijven liggen dus na ongeveer 25 gedachten hierover besluit ik toch maar om op te staan en te gaan douchen. Als ik de Dhamma Hall binnenloop, valt mij weer op dat minder dan de helft van de dames present is.

We zijn al dagen enkel onze focus aan het leggen op het gebied onder de neus. Het is de bedoeling om te observeren welke gewaarwording je ervaart binnen dit gebied. Ik kan je vertellen, dat die dagen mediteren met je focus enkel op het gebied onder je neus behoorlijk saai kan zijn.

Voor mijn slaapkamer is er inmiddels een invasie aan mieren ontstaan en het worden er elke dag steeds meer. Omdat ik bang ben dat ze hun reis zullen voortzetten naar mijn kamer geef ik dit aan bij Julia, in het kader van enkel spreken als dit echt nodig is (lees: niet!)

Julia geeft aan dat dit geen probleem zou moeten zijn mits ik geen eten in mijn kamer heb. “Nee, ik heb geen eten in mijn kamer”, zeg ik meteen met blozende wangen. Tijdens de ochtendmeditatie van 09:00 tot 10:00 kan ik maar aan een ding denken en dat is mijn aangebroken rol met koekjes die de mieren vast al lang geroken hebben.  Ik besluit weg te lopen uit de mediatie om mijn rol met koekjes snel weg te gooien en de mieren even goed in te sprayen met antimuggenspul, wat uiteindelijk zal leiden tot de dood van zeker 150 mieren. Ondertussen is Julia mij achternagelopen en vraagt wat ik aan het doen ben. Ik geef aan dat ik naar het toilet moest en loop samen met haar terug.

Als ik weer in die verrekte kleermakerszit zit, bedenk ik mij dat ik al twee van de afgesproken vijf regels verbroken heb op dag 3! De vijf voorschriften vormen de basis voor de gedragscode: zich onthouden van het doden van levende wezens, zich onthouden van stelen, zich onthouden van seksuele misdragingen, zich onthouden van onjuist taalgebruik, zich onthouden van het gebruik van alcohol en/of drugs. Nou, een glas wijn zou er nu wel in gaan na al die leugens van mij.

Na de meditatie loop ik naar Julia toe en geef ik aan dat ik gelogen heb en wel degelijk eten heb in mijn kamer. Ze geeft aan dat ik het aan haar kan geven en dan zal zij het bewaren. De reden overigens dat ik eten bij mij heb is omdat ik bang was dat ik honger zou ervaren. Uiteindelijk is het juist de bedoeling om honger te ervaren en ben ik ergens ook wel weer blij dat ik nu niet de mogelijkheid heb om ’s avonds nog wat koekjes weg te werken.

We leren vandaag over Sila, samādhi en Paññā. Wil je het bewustzijn kalmeren en zuiveren dan zal je moeten leven op een manier die het opkomen van mentale hindernissen zoals wroeging en spijt voorkomt. Dat wil zeggen, je moet een moreel leven leiden. Daar begint het mee. Als je dit op een steeds dieper niveau beoefent dan ontwikkel je ook in toenemende mate bewuste aandacht (sati). Zo verdiept en verfijnt je beoefening zich.

Sīla en sati zijn een voorwaarde en conditie voor samādhi. Ze vormen de vruchtbare grond waarin samādhi kan wortelen. Concentratie (samādhi) ontwikkel je door de beoefening van samatha-meditatie (concentratie-meditatie), waarbij je je bewustzijn op een enkel meditatie-object richt. Het doel van het ontwikkelen van concentratie is het bereiken van een steeds diepere verstilling en kalmte. Deze kalmte is volgens ons een voorwaarde om vipassanā-meditatie tot het diepste niveau te kunnen beoefenen.

Samādhi is erop gericht je bewustzijn schoon te maken, te zuiveren. Een helder en zuiver bewustzijn is een voorwaarde voor het opkomen van wijsheid (paññā).

Iedereen kan deze staat bereiken door het pad te bewandelen. Verlicht zijn betekent niet dat je opeens een of andere lichtgevende god wordt die boven iedereen uitsteekt. Maar je wordt een persoon met een meer verlichte geest die inzicht heeft in zijn eigen lijden en hiervoor ook de oplossing voor heeft. De theorie van de Boeddha is erop gericht dat alles veranderlijk is. Dit is een wetenschappelijk feit. Alles is aan verandering onderhevig en er bestaat geen “ik”. Waarom dan vasthouden aan dingen waaraan je gehecht bent, als je sterft neem je immers niets mee.

Dag 4

Vandaag hoor ik dat we pas echt gaan starten met Vipassana, namelijk met  Paññā.

We dienen alle gewaarwordingen in ons lichaam te observeren tijdens de meditatie. Dit doen we door een scan te starten vanaf je kruin. Elk lichaamsdeel dient onderzocht te worden totdat we bij onze voeten aankomen. En dan mag je weer opnieuw beginnen.

Ik begin dit proces uiterst serieus en voel een jeuk op mijn hoofd, alsof er mieren overeen lopen en ik begin automatisch aan mijn hoofd te krabben. Ik ervaar dit gevoel overigens al maanden. Ik voel allerlei gewaarwordingen in mijn lijf zoals energiegolven, elektrische stromingen, jeuk, pijn etc.  Ik merk zelfs dat ik mijn energie kan verplaatsen van mijn linker naar mijn rechterhand. Ik word hiervan enthousiast  en ben verbaasd over deze gewaarwording. Als ik bij mijn keel kom, voel ik een emotie opkomen en wil ik huilen. Ik sta op vanuit mijn meditatie en loop de Dhamma Hall uit. Eenmaal buiten begin ik hard te huilen, ik kan er eigenlijk geen betekenis aan geven maar ik ga er gemakshalve maar van uit dat dit te maken heeft met oud zeer en ik laat het gebeuren. Door mijn tranen heen zie ik Julia op mij aflopen met een zakdoek. Ze raakt mij aan en zegt dat ik mijn tijd mag nemen. Ik kijk haar aan en ik knik, ja schuddend met mijn hoofd. Na ongeveer 10 minuten besluit ik om terug naar binnen te gaan en verzink ik weer in een diepe meditatie.

Na de meditatie lopen we allen naar buiten. We zijn op het punt beland waarbij we toch af en toe naar elkaar kijken en glimlachen. Toch vreemd, dit is pas dag vier en nu al merken we allen hoe oncomfortabel het is om niet naar elkaar te kijken en doen alsof we allemaal zombies zijn. Ook zie ik een vrouw een boom knuffelen en anderen aaien de planten. Het intellectueel concept over dat alles energie en liefde is begrijp ik goed. Maar in de praktijk heb ik dit punt nog lang niet bereikt. Ik schiet volledig in mijn oordeel en wil haar het liefst vragen of ze ook tegen de boom vertelt dat ze van de boom houdt. Ik moet hardop lachen; lees stil in mijn hoofd. Nou, ik ben in ieder geval wel present in het heden en ik hoor mijzelf en mijn ego een high five geven. “Echt grappig Joce” zeg ik tegen mijzelf. Oh nee wacht eens even, dit is 1-0 voor mijn ego. Het is helemaal niet grappig om een oordeel te hebben over mensen die graag bomen knuffelen. Dat moeten ze vooral zelf weten. Ah! Ik word gek van deze innerlijke discussies die ik wel 50 keer op een dag met mijzelf voer. Zeer vermoeiend kan ik je zeggen hoor. En daar gaan we weer, natuurlijk werkt die Vipassana met slechts 5,5 uur slaap elke nacht, 10 uur mediteren, beperkt eten, elke dag naar een monotone Indiër luisteren en pijn aan je lichaam van het lange zitten, geen wonder dat je uitgeput raakt en je gedachten op een gegeven moment minder latent aanwezig zijn. Ik ben benieuwd wanneer ik hierover weer een discussie mag voeren met mijn ego.

Dag 5

Het ontbijt valt vies tegen vandaag, ik mis het zelfgemaakte brood enorm dat we op dag drie hebben gegeten. Ik blijf er continu aan denken en ik wil het terug. Ik besef maar al te goed dat ik aan het hunkeren ben naar iets dat in het verleden ligt. 

De realiteit is dat ik het mag doen met een bordje pap en wat fruit. Ik besef ook dat hoe meer ik blijf denken aan het brood hoe minder dankbaar ik word. Ik maak van de gelegenheid gebruik en begin deze gedachten te observeren. Het denken aan brood veroorzaakt alleen maar meer ellende voor mij op dit moment. En ik vraag mij af, zou dit ook zo werken met problemen van een hoger niveau? Nou, ik leer in ieder geval wel.

Tijdens de groepsmeditatie onderga ik iets vreemds en ervaar ik enorm veel energie in mijn lichaam. Ik vraag mij af of ik de energie wederom kan verplaatsen en besluit dit te gaan testen. Ik ga met mijn rechterhand over mijn linker pols, een spier beweegt zichtbaar (ik heb mijn ogen namelijk open). Toevallig, en ik voer dezelfde actie uit met mijn andere hand en opnieuw trekken er spieren samen. En dit blijft zich herhalen. De jeuk op mijn hoofd wordt steeds erger en ik begin ondertussen te geloven dat het krioelt van de mieren op mijn hoofd. Na de meditatie haast ik mij naar een spiegel, er is geen mier te bekennen. 

Ik heb een afspraak met de teacher gemaakt omdat ik haar dit dolgraag wil vertellen. Ik begin mega enthousiast te vertellen wat ik kan! Ze laat mij uitpraten en geeft dan rustig aan dat het enkel de bedoeling is om gewaarwordingen te observeren en niet om energie te verplaatsen. Ze geeft ook aan dat ik hierdoor een verlangen heb gecreëerd. Een beetje teleurgesteld verlaat ik de Dhamma Hall want blijkbaar heb ik toch niet zo veel geleerd. 

Dag 6

Vandaag ben ik behoorlijk geïrriteerd. Dit gaat gepaard met een oordeel over alles en iedereen. De rij voor de lunch lijkt een eeuwigheid te duren omdat iedereen voor mij uitgebreid de tijd neemt om het eten op te scheppen. Hoe lang kun je doen over het opscheppen van je eten?! Jaja, bewust zijn maar kan dat bewust zijn niet iets sneller? Ik doe er niet zo lang over hoor. Dan valt mijn blik op iemand die zeker 10 minuten aan haar koffie aan het ruiken is. Waarom zou je zoiets doen in godsnaam? Denk je nou werkelijk dat de koffieboeren hiervan profijt hebben en hierdoor minder hard hoeven te werken? Het kost mij extreem veel moeite om mijn mond te houden. Ik eet zeer snel vandaag en maak dat ik binnen 10 minuten weer buiten staan. En ja hoor, je gelooft het niet maar daar staat ze weer, onze bomenknuffelaar. Ik vraag mij oprecht af of deze boom dit wel eigenlijk prettig vindt, elke dag door een vrouw aangeraakt te worden. Dat doet de boom toch ook niet bij haar! En zo verloopt mijn gehele dag dus. Je kunt je wel voorstellen hoe dit is zonder te praten en hoe mijn gedachten zich afwisselen sneller dan de hogesnelheidstrein uit Japan.

En ondertussen mis ik nog steeds het brood van dag 3.

De ochtenden zijn overigens steeds dunner bezet door de vrouwen. De mannen zijn er nog steeds elke dag en ik vraag mij af of dit wellicht met prestatiedrang onder de mannen te maken kan hebben. Niet aanwezig zijn in de ochtend kan gezien worden als opgeven. Daar hebben de vrouwen duidelijk geen last van als ik elke ochtend, op weg naar de Dhamma Hall, de helft ervan nog in hun bed zie liggen.

In de middag besluit ik wederom om een liggende meditatie te doen op mijn eigen kamer, lees: stiekem een dutje doen. Ik heb de deur open zodat ik niet de indruk wek dat ik wellicht aan het slapen ben. Ik val bijna in slaap als ik een vrouw hoor die snikkend de trap op komt lopen. Ik sta op en loop instinctief achter haar aan. Ik zie nog net welke kamer ze binnen gaat en ik klop op haar deur. Ze doet met betraande ogen de deur open en kijkt verbaasd naar mij. Ik pak haar vast en omhels haar. Als ik haar los laat zie ik dat ze glimlacht van dankbaarheid. En dit alles in stilte.

De vermoeidheid begint bij ons allen flink toe te slaan. Het zuchten wordt steeds meer luidruchtig en steeds meer mensen mogen tegen de muur aan gaan zitten tijdens de meditaties. Ook ik heb via Julia te horen gekregen dat ik in de avond tegen de muur aan mag zitten van de teacher. Dag 6 zou het zwaarst zijn en in mijn ogen is daar geen woord over gelogen.  Inmiddels wordt de thee om 17:00 uur haast door iedereen ingeruild voor zwarte koffie met suiker. Ik zal vast niet hoeven uit te leggen waarom.

De teaching in de avond is zeer bijzonder en gaat over verlangen en afkeer. We dienen elke gewaarwording in ons lichaam objectief te observeren en denk niet aan gewaarwordingen die je eerder ervaren hebt, deze zijn immers weg en liggen in het verleden. Doe je dit wel dan creëer je opnieuw verlangen (denk aan de brood gedachten van mij), samskara. De bedoeling is juist om geen nieuwe samskara te ontwikkelen maar de oude naar de oppervlakte te laten komen. Het steeds opnieuw hebben van verlangen kan tot lijden leiden. Een groter huis, een tweede auto, zal nooit leiden tot een meer verlichte geest omdat het ontstaat uit verlangen en er steeds weer opnieuw verlangen zal ontstaan. Dit is ook de reden waarom externe zaken niet tot een duurzaam geluk kunnen leiden.

Ook ervaren we dagelijks afkeer. Iemand is niet vriendelijk, je verliest je baan, dit is allemaal afkeer. We willen geen afkeer ervaren maar als je je beseft dat alles vergankelijk is en universeel en niets hetzelfde blijft, zou je er haast anders naar gaan kijken toch?

Zolang we afkeer blijven ervaren en niet accepteren dat alles vergaat, alles universeel is en we blijven hunkeren, ervaren we juist meer ellende.  Het is toch gek om gehecht te zijn aan iets waarvan je op voorhand weet dat het veranderlijk is en bovendien ook voorbijgaat. Gehechtheid creëert verlangen en als dit niet vervuld wordt veroorzaakt dit afkeer en zo ervaren we lijden. De ironie van dit alles is, is dat het speelt in jou. En dit is je ‘’zieke’’ geest ( woorden van de teacher).

Dag 7

Ik besluit om 05:30 uur te gaan mediteren in plaats van 04:30 omdat ik moe ben en de pijn aan mijn knieën alsmaar heviger wordt. Ben ik dus ook opeens zo’n vrouw die langer in haar bed blijft liggen en voel direct een bepaalde hypocrisie in mij opkomen. 

Ik voel mij vandaag slechter dan gister, ik heb weinig concentratie doordat ik continu een zenuwslopend en vermoeiend spel aan het spelen ben met mijn geest. Zodra mijn geest aan zet is en ik besluit niet mee te spelen, gooit het allerlei nare herinneringen op het ‘’speelbord”. Zo komen er oude situaties naar de oppervlakte. Het enige positieve hieraan is dat als er geen nieuwe samskara ontwikkeld wordt, de oude vanzelf naar boven komen en je zo op deze wijze opruimt. Een leuk spel is het overigens niet hoor, ik speel toch liever Monopoly.

Dag 8

Ik verwacht geen brood vandaag. Het is er ook niet dus ik start de dag niet met een teleursteling. Ik loop echter wel met veel vragen in mijn hoofd. Als gehechtheid lijden veroorzaakt omdat alles vergankelijk is, wat ik overigens conceptueel begrijp, hoe kun je dan diepgaande relaties hebben? Is gehechtheid niet een logisch gevolg als je om iemand geeft? Of is dat juist liefhebben en houden van en heeft gehechtheid er niets mee te maken? Heeft gehechtheid dan met bezit te maken? Ik heb twee dagen geleden geleerd dat niets van jou of van mij is want alles is onderhevig aan verandering. “Ik” en “mijn” zijn eigenlijk hele vreemde woorden want wie is ik? Ik ben Jocelyn, oh nee dat is slechts mijn naam. Als ik kijk naar een foto van mijzelf toen ik 8 was zeg ik: “hey dat ben ik”. Maar ook dat is onjuist want ik ben inmiddels een stuk langer, mijn structuur is anders, ik weeg meer en die blonde haren hebben plaatsgemaakt voor bruine en inmiddels ook grijze haren. Dus als ik niet weet wie ik ben, hoe kan ik dan in hemelsnaam weten wat van mij is? Hoe kun je dan zeggen, mijn partner? En daar komt weer die gehechtheid om de hoek kijken.

Een voorbeeld:

Op een dag komt je partner razend enthousiast thuis van zijn/haar  werk want hij/zij heeft een geweldig nieuw aanbod van zijn/haar werkgever mogen ontvangen. Op dit moment glimlach je waarschijnlijk nog en ervaar je ook een vlaag van enthousiasme. Dan geeft je partner aan dat dit aanbod voor twee jaar is en aan de andere kant van de wereld is. Misschien verdwijnt je glimlach nu en maakt deze plaats voor een stevige frons op je voorhoofd. En als je eerste reactie met ‘’ik’’ begint (maar wat moet ik dan doen? Hoe zie je voor je dat ik alleen een hypotheek kan betalen? Hoe moet ik dit dan doen met onze kinderen?) zou dit dus het verschil indiceren tussen gehechtheid en houden van. 

Over op de orde van de dag, ik irriteer mij opnieuw gruwelijk aan mijn buurvrouw in de eetzaal. Lekker uitslapen en dan toch elke ochtend als haantje de voorste de deur van de ontbijtzaal openen zodra de gong gaat en dan vervolgens op slakken tempo haar eten opscheppen. Vreselijk! Tijdens het eten merk ik heus wel mijn afkeer op tegenover haar. Oh nee, nieuwe samskara! Ik observeer wel degelijk mijn gedachten en gewaarwordingen waardoor ik de dag erna besluit om als laatste naar de ontbijtzaal te gaan zodat ik hier geen last meer van heb. Want laten we eerlijk zijn, ik ervaar irritatie, zij duidelijk niet. Een poosje later legt een andere meid een zwarte pen voor mijn neus en glimlacht vriendelijk. Ach, dat is de pen die ik dagen geleden uitgeleend heb aan haar en waarvan ik dacht dat ik de pen niet meer zou terugkrijgen. Ik had al besloten dat ze de pen mocht houden en had het los gelaten. Zo zie je maar, geen gehechtheid meer en dus geen lijden.

En ja, ik besef mij terdege dat dit slechts gaat over een pen en ik hoogstwaarschijnlijk anders gereageerd zou hebben als ik haar mijn auto zou lenen en zij besluit om die niet terug te geven. Het blijft voor mij dus ook nog wel een klein raadsel hoor. 

Dag 9

Ik heb niet al te best geslapen door een of ander luid feest buiten en besluit daarom wederom later naar de Dhamma hal te gaan. Aangezien ik geen klok heb weet ik de tijd niet. Maar inmiddels heb ik door geluiden van buitenaf en het licht al aardig door hoe laat het ongeveer is. Er zitten amper nog mensen in de hal overigens.  

Tijdens het ontbijt schrik ik opeens op omdat een aantal vrouwen bijna van hun krukje vallen en opeens vluchtig opstaan en wegrennen. En dan zie ook ik waar dit over gaat. Er loopt een mega dikke kakkerlak over de tafel. Zie je het al voor je, 21 dames die niet mogen spreken en een kakkerlak! Je had er bij moeten zijn!

Het mag duidelijk zijn dat we allen op dit punt een beetje recalcitrant aan het worden zijn. Tijdens de middag meditatie horen we het verschrikkelijke geluid van een hoop varkens die naar alle waarschijnlijkheid geslacht worden. Dit geluid horen we overigens elke dag maar het lijkt nu alsof er een soort van saamhorigheid ontstaan is tussen ons allen en we willen uitspreken dat dit geluid ondragelijk is. Mensen kijken elkaar aan tijdens de mediatie en steeds meer mensen doen hun ogen af en toe open. Ik deed dit al regelmatig omdat ik een fijne plek achteraan in de zaal heb. Mensen beginnen te grinniken en steeds vaker horen we mensen in de lach schieten. Tsja, dit zal vast het resultaat zijn van al 9 dagen in stilte leven. De teacher neemt ons dit overigens niet in dank af want haar gezicht spreekt boekdelen.

Dag 10

De laatste dag! Tijdens de ochtend meditatie krijgen we nog een prachtige les over dat liefde eenrichtingsverkeer is want zodra je geeft om te kunnen ontvangen heeft dit weinig met liefde te maken maar is dit een egocentrische handeling en verwachting. Het gaat vervolgens over liefde, harmonie, mededogen en compassie.  Echt innerlijk geluk kan pas ontstaan op het moment dat je al je onzuiverheden oplost. Wow, deze komt behoorlijk binnen bij mij!

Om 10:00 uur mag de noble silence gebroken worden. Iedereen begint meteen luidkeels te praten en vol enthousiasme hun ervaringen te delen, zo ook ik uiteraard. De volgende dag mogen we ons eigendommen ophalen na het ontbijt. Ik ben de laatste die haar telefoon gaat ophalen en voel een blokkade om deze weer aan te zetten. Ik kan niet goed aangeven waarom maar het feit dat er geen afleiding was vond ik heerlijk. Ik mis ook direct de noble silence.

Vipassana is een werkmethode en betekent observatie. Het is geen religie en er wordt geen god aanbeden en het behelst al helemaal geen rituelen. Maar nu de hamvraag: ben ik nu verlicht? Ik zou zeer zeker niet over mijzelf kunnen zeggen dat ik nu verlicht ben. Maar ik denk oprecht dat deze cursus een goede eerste stap is voor het pad richting het ontwikkelen van een meer verlichte geest. Het behelst veel oefening en een dagelijkse toewijding. Maar dit geld bijvoorbeeld ook voor de topsport of een kunstenaar. 

Onze geest is grof, hunkerend en hatend en hiertoe heb ik meer inzicht gekregen. Een kijkje in de keuken van je eigen geest, zo zou je kunnen zeggen. Ik ben ervan overtuigd dat door het beoefenen van Vipassana er wel degelijk meer balans in je leven kan komen waardoor er een hoger acceptatie niveau bereikt wordt en er dus daadwerkelijk minder lijden is in je leven. Daarnaast gaat het terug naar de essentie van leven, Vipassana is de kunst van het leven leren en de kunst van het sterven. 

Het is een ervaring die ik iedereen kan aanbevelen om eens een keer te doen in je leven.

Vipassana cursussen worden in veel landen gegeven, zo ook in Nederland. Een 10 daagse cursus is gebaseerd op donatie waardoor het toegankelijk is voor iedereen!